Özet
HARF-İ CERLE MÜTE‘ADDÎLİK BAĞLAMINDA FİİL-HARF-İ CER İLİŞKİSİN TAHLİLİ
Harf-i cerler, Arap dilinde harf kavramının iki türünden biri olan hurûfu’l-me‘ânî
grubundandır. Hurûfu’l-me‘ânî Türkçedeki edat bağlaç ve bazı eklerin karşılığı olarak
Arapçada kullanılmaktadır. Cümlede edat vazifesi görerek ögeleri birbirine bağlamakta
kullanılan harf-i cerlerin en bariz fonksiyonu ise fiille isim arasındaki ilişkiyi kurmaktır.
Bu işlevleriyle harf-i cerler bir yandan eylemin zaman, mekân, sebep ve yapılma biçimine
dair detaylarını verirken bir yandan da başında bulundukları ismin cümledeki konumunu
belirlemektirler. Bu bağlamda harf-i cerlerin önemli bir işlevi de mefulün bih gayri sarihin
başında yer alarak eylemin etkilediği ismi fiile bağlamaktır. Bu durumda harf-i cerrin
fiillerle ilişkisi, fiilin geçişliliğine aracılık eden bir ilişkidir. Bu işlevde harf-i cerle fiilin
birlikte kullanımı çoğu zaman zorunluk arz etmektedir. Bu tür harf-i cerlerle kullanılan
fiilleri konu edinen ve bunları alfabetik olarak sıralayan çalışmalar bulunmaktadır. Ancak
bu çalışmanın amacı fiil-harf-i cer ilişkisinin genel olarak tahlilini yapmak ve fiilden
ayrılmazlık gösteren harf-i cerleri belirleyerek konuyu teorik açıdan bütüncül bir bakışla
ele almaktır.
Anahtar Kelimeler
Arap Dili ve Belagatı, Fiil, Harf-i Cer, Söz Dizimi, Mute‘addî.
