Özet
ESKİ TÜRK KÜLTÜRÜNDE TERBİYE KAVRAMI VE TERBİYE YÖNTEMLERİ
Terbiye kavramı sözlük anlamı olarak ilim öğretme, ahlak öğretme, ceza verme, besleyip
büyütme gibi anlamları taşımaktadır. Terbiye kelimesi günümüzde kullanılan ve
daha çok ahlak anlamı taşıyan yapısının dışında Türk halklarının çocuklarını yetiştirmede
bilişsel bakımdan da her türlü gelişimi ifade eder bir yapısı vardır. Türk halklarının
binlerce yıllık tecrübe birikimlerine dayanan milli kimlik ve şuurun gelecek kuşaklara
aktarılmasını sağlayan geleneksel eğitim / terbiye yöntemleri bulunmaktadır. Eski eğitim
sistemi göçebe dönemde teoriden daha çok pratik hayat ile ilgili olmuş ve daha çok gençlerin
hayata hazırlanmasına, yaşam şartlarına uyum sağlamasına yönelik gelişme göstermiştir.
Bu nedenle sosyal vicdanı oluşturan kültürün toplumun bireylerine aktarılması
terbiye aracılığıyla olmuştur. Hem aile hem de toplum terbiye işlevini beraber yerine
getirerek Türk kültürünün gelecek kuşaklara taşınması sağlanmıştır. Babalar, çocukları
dış dünyaya uyum sağlamaları için terbiye ederken, anneler ise çocukları ahlaklı bir
şekilde yetiştirmek ve kız çocuklarını ev işlerini yapabilmelerini sağlamak üzere eğitmişlerdir.
Bugün Türkistan’da yer alan Türk halklarının SSCB bünyesinde yaşadıkları kültürel
sömürü ve her türlü milli değerlerin yok edilmesi faaliyetleri eğitim ve dil üzerinden
taşınmıştır. Günümüzde ise Bologna süreciyle başlayan Avrupalılaşma ve Avrupa eğitim
sisteminin tüm Türk halkları arasında yayılma süreci yine eğitim ve dil üzerinden olmaktadır.
Yöntem olarak kavram analizi tekniğinin kullanıldığı bu çalışmada ise “terbiye”
kavramının etimolojik ve eğitsel yönü ortaya konulmaya çalışılmış ve Türk kültüründeki
uygulamaları anlatılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Terbiye, Milli Kültür, Milli Kimlik, Türk Halkları, Eğitim.
