Özet
ÇOCUKLUĞA YÖNELİK SOSYOLOJİK TEORİLERİN PARADİGMA DÜZEYİNDE SINIFLANDIRILMASI
Genç bir alan olarak çocukluk sosyolojisi her geçen gün gelişmektedir. Ancak alandaki
teorik tartışmalar henüz olgunlaşmamıştır. Bu nedenle kavramsal ve teorik karışıklıklar
yaşanmaktadır. Bu çalışmada çocuk ve çocukluğa yönelik sosyolojik teorilerin sınıflaması
yapılarak bu tartışmalara katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda
çalışmada çocukluk sosyolojindeki teoriler paradigma kavramı ile ilişkilendirilerek ele
alınmıştır. Özellikle 1980’den sonra gelişen yeni çocukluk sosyolojisi ile birlikte bu alanda
paradigma kavramı önemli hale gelmiştir. Bu yeni anlayışın savunucuları geleneksel
çocukluk paradigmasından ayrı bir paradigmanın ortaya çıktığını iddia etmişlerdir. Bu
tartışmalara özellikle 2000’lerin başında çocukluk tartışmalarında postmodern bir paradigmanın
da geliştiği düşüncesinin eklenmesiyle kuramsal açıdan tartışmalı bir zemin
oluşmuştur. Bu teorik tartışmalar Türkçe literatürde de yeterince yer bulmamaktadır. Bu
kısıtlı tartışmalara kavramsal ve kuramsal bir karışıklık eşlik etmektedir. Bu çalışmada
çocuk sosyolojisinde geliştirilen teoriler sosyolojide yaşanan paradigma değişimleri çerçevesinde
değerlendirilmiştir. Paradigmaların sayıltıları ile teorilerin sayıltıları arasındaki
ilişkiler incelenerek çocukluk sosyolojisindeki gelişmelerin paradigma değişimi olup
olmadığı sorgulanmıştır. Çalışmada pozitivist, yorumcu ve postmodern paradigmalar
bağlamında çocukluk sosyolojisindeki teoriler sınıflandırılmaktadır. Sonuç olarak çocuk
ve çocukluğun doğasına dair önemli farklılıklar ortaya koyan paradigma değişimlerinin
yaşandığı görülmektedir. Bu değişimler anlaşılmadan çocuk ve çocukluk sosyolojisine
yaşanan kavramsal ve kuramsal karmaşalar aşılamayacaktır. Bu konuda yeni çalışmaların
yapılmasına ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler
Çocuk, Çocukluk, Paradigma, Çocukluk Teorileri, Çocukluk Sosyolojisi.
