Özet
İCTİHAD İLE NESH’İN İMKÂNINA DAİR
Bu makale, anlam alanı ve şartları kapsamında neshin, ictihadla gerçekleşebilme
imkânını araştırmaktadır. İlim çevrelerinde neshin, ictihadla irtibatlandırılarak gündeme
getirilmesi, bizi bu imkânı araştırmaya sevk etmiştir. Bu irtibatı, Hz. Ebû Bekir’in
zekâtın sarf mahallerinden olan “müellefe-i kulûb”a zekât vermeme kararını izah için
“en-nesh bi’l ictihad” şeklinde Ebû Mansûr el-Mâtürîdî kurmaktadır. Bununla kastının
ne olduğunu anlayabilmek için nesh, ictihad ve en-nesh bi’l ictihad kavramlarının anlam
alanı araştırılmıştır. Mâtürîdî’nin nesh anlayışı, müfessirlerin değerlendirmeleri ve günümüzde
yapılan çalışmalar çerçevesinde konu ele alınmıştır. Yapılan değerlendirmede,
en-nesh bi’l ictihad ile ifade edilenin, klasik nesh telakkisiyle bir ilişkisinin olmadığı anlaşılmıştır.Bahsi geçen ifadenin ilgili kararın nasıl alındığına işaret ettiği kanaatine varılmıştır. Ancak en-nesh bi’l ictihad ile gerçekleştiği ifade edilen kararın, âyetin hükmünü askıya almak değil; uygulamak olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Nesh, İctihad, Hüküm, Anlam, Yorum.
