Menü
|
Özet
YENİ PLATONCULUĞUN FÂRÂBÎ’NİN AŞK ANLAYIŞINA ETKİLERİ
Yeni Platonculuk Platon’a yeniden dönüş olarak görülse de aslında kendisinden önceki
filozofların düşüncelerini sentezleyerek, vahyi felsefî dille yorumlamak bakımından
gerek Hristiyan felsefesi gerek İslâm felsefesi için bir çıkış noktası olmuştur. Bu önemli
işlevle birlikte, Tanrı-âlem ilişkisi, ruhun ölümsüz ve tinsel bir varlık olması, mutluluk ve
kurtuluş gibi konularda da Yeni Platonculuğun İslâm düşünürleri üzerindeki etkisi açıktır.
Nitekim bu akımın kurucusu sayılan Plotinus’un sudûr teorisinde varlığın ve bilginin kaynağı
olarak aşka bakışı, İslâm düşüncesinde aşk felsefesinin gelişmesine neden olmuştur.
Aslında her şeyin Tanrı’dan çıkıp tekrar ona dönmesiyle alakalı bir konu olan aşk, sudûr
teorisinde alttakinin üstteki ile kurduğu bağlantı olarak görülmüştür. İslâm felsefesinde
ilk defa Fârâbî tarafından sistemli bir şekilde dile getirilen aşk mevzusu, Plotinus’un
anlayışıyla büyük benzerliklere sahiptir. Ancak Fârâbî’nin aşka bakışını orijinal kılan konular da bulunmaktadır. İşte bu makalede Yeni Platonculuk’la -Plotinus’un düşüncesine
dayanan- Fârâbî’nin aşk anlayışı arasındaki etkileşimler ve farklılıkları değerlendirmek
amaç edinilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Plotinus, Yeni Platonculuk, Sudûr, Fârâbî, Aşk.
|
|
