Özet
TEOSOFİ KAVRAMI VE TEOSOFİ DÜŞÜNCESİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
Bu makalede Batı ezoterik geleneği içerisinde kendisine önemli bir yer bulan “teosofi”
kavramı ve bu kavram adı altında oluşan öğretinin tarihi süreci ele alınacaktır.
Günümüzde daha çok Helena Petrovna Blavatsky liderliğinde ortaya çıkan bir modern
okültist hareket olan Teosofi Cemiyeti ile özdeşleşen teosofi kavramının, gelenekte daha
farklı bir konuma sahip olduğu belirtilmelidir. Etimolojik olarak “ilahi bilgi/bilgelik”
anlamına gelen teosofi kavramı, Tanrı’nın tecrübî, aşkın, gizli, doğrudan bilgisine işaret
eder. Bu anlamda teosofi düşüncesi kökleri antik döneme kadar uzanan dini, mistik
ve felsefi karakteri olan bir anlayışı ifade eder. Teosofinin Batı geleneğinde Hermetizm,
gnostisizm, kabala, yeni-Platonculuk ve Hıristiyan mistisizmi ile ilişkisi vurgulanır. Bu
çalışmada teosofi kavramı Teosofi Cemiyeti’nden soyutlanarak gelenekteki anlamıyla ve
İslam düşüncesindeki iz düşümleriyle değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler
Teosofi, Teosofi Cemiyeti, Batı Ezoterik Geleneği, Mistisizm, Okültizm.
