Özet
MÂTURÎDÎ’YE GÖRE İŞKÂLİN ÇÖZÜM YOLLARINDAN BİRİ OLARAK CEM‘ VE TEVFİK
Kur’ân âyetleri arasında herhangi bir işkâl / çelişki olmadığı gerçeğini ortaya koymak
ve bu konudaki iddialara cevaplar vermek için Müslüman bilginler pek çok çalışma
yapmışlardır. Bu konuyu çeşitli bilimsel yaklaşımlarla ele almışlardır. Bu bağlamda işkâli
çözümleye yönelik metotlardan biri olarak da cem‘ ve tevfîk yöntemini kullanmışlardır.
Ebû Mansur Muhammed el-Mâturîdî (ö.333/944) de bu konuda zengin bir materyal
bırakmış ve kendinden sonra gelenleri etkileyici çözümler sunmuştur. Ana prensipte o,
âyetlerdeki çelişkilerin bir algı yanılgısı olduğunu vurgulamak için Kur’ân-ı Kerim’i
anlamada ortaya çıkan çelişkili durumları farklı metotlar kullanarak çözümlemiştir. Bu
makalede, onun Te’vîlâtu’l-Kur’ân adlı eserinde çelişki iddialarını ele alışı incelenmiş,
kullandığı metotlardan biri olan cem‘ ve tevfîk metodu sistematize edilmiş ve her bir
metot örneklendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Mâturîdî, İşkâl, Müşkil, Te’vîl, Çelişki, Tevakkuf.
