ÖZEL ASKERİ ŞİRKETLERİN İŞ AHLAKI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
(Evaluation of Private Military Companies in Terms of Business Ethics
)
|
Yazar
|
:
Abdulkadir ERTAŞ
- Mehmet ZELKA
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
24
|
|
Sayı |
:
82
|
|
Sayfa |
:
197-210
|
| Dergiye Geliş Tarihi |
:
30.03.2020
|
| Yayımlanma Tarihi |
:
22.06.2020
|
Özet
Ahlaki konular, iş hayatının ve günlük yaşantının ayrılmaz bir parçası olarak değerlendirilmektedir.
İş ahlakı, bireysel, örgütsel ve sosyal temel davranış kalıplarıyla ilgilenmektedir.
Sanayileşme ile birlikte iş hayatındaki faaliyetler daha da kompleks bir hal
almıştır ve bu durum zaman zaman hak ihlallerine neden olmaktadır. Bu yüzden ahlak, iş
ahlakı ve iş ahlakının iş hayatına etkisi önem kazanmaktadır. 1990 sonrası çatışma alanlarında
özel askeri şirketlerin sayısı hızla artmıştır. Bu çalışmanın amacı, iş ahlakı anlayışı
açısından özel askeri şirketlerin faaliyetlerini incelemek ve insan merkezli bir düşünce
sisteminin esas alınmasının gerekliliğini vurgulamaktır. Çalışmada öncelikle özel
askeri şirketlerin tanımı yapılmış ve sonrasında özel güvenlik şirketleriyle arasındaki
farklara değinilmiştir. Daha sonra iş ahlakının tanımı yapılmıştır. Son olarak özel askeri
şirketlerin iş ahlakı açısından durumu bazı yaşanmış olaylar dikkate alınarak değerlendirilmiştir.
21. yüzyılda Irak ve Afganistan gibi ülkelerde özel askeri şirketlerin operasyonları,
ağır insan hakları ihlalleri, savaş esirlerine kötü muamele, işkence ve tecavüz
gibi ahlak dışı faaliyetleri çeşitli resmi raporlarda kaydedilmiştir. Dolayısıyla özel askeri
şirketlerin uygulamada ahlaki ve hukuki açıdan çok başarılı olduğu söylenemez. Geçmişte
lejyoner veya paralı asker gibi adlarla bilinen ancak bugün kendilerini özel askeri
şirketler veya özel askeri yükleniciler gibi adlarla ifade eden bu yeni şirketler, 200 milyar
doların üzerinde yıllık ciroya ve yüzbinlerle ifade edilen çalışan sayısına erişmişlerdir.
Fakat özel askeri şirketlerin silahlı çatışmalardaki konumlarının ve sorumluluklarının belirsizliği, ahlaki ve hukuki açıdan birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Yasalarla
birlikte, insanların ahlak dünyalarına, kalplerine ve vicdanlarına hitap edilmesiyle
hak ihlallerinin önüne geçilebilir.
Anahtar Kelimeler
Ahlak, İş Ahlakı, Şirketler, Özel Askeri Şirketler, Güvenlik.
Abstract
Ethical issues are an integral part of business life and daily life. Business ethics concern
the ground rules of individual, company and societal behavior. With industrialization,
business activities have become more complex and this occasionally causes violations
of rights. The number of private military companies increased rapidly in the conflict
areas after 1990. The purpose of this study is to examine the activities of private military
companies in terms of business ethics and to emphasize the necessity of a human-centered
thinking system. In the study, firstly, the definition of private military companies was made
and then the differences between private security companies were mentioned. Then, the
definition of business ethics was made. Finally, the situation of private military companies
in terms of business ethics has been evaluated by considering some experienced events. In
the 21st century, non-ethical activities such as operations of private military companies,
severe human rights violations, ill-treatment of prisoners of war, torture and rape were
recorded in various official reports in countries such as Iraq and Afghanistan. Therefore,
it cannot be said that private military companies are very successful in practice morally
and legally. These new companies, known in the past as names such as legionnaires or
mercenaries, but nowadays referred to as private military companies or private military
contractors, have reached an annual turnover of over $ 200 billion and the number of
employees expressed in hundreds of thousands. However, the uncertainty of the positions
and responsibilities of private military companies in armed conflicts brings along many
moral and legal problems. Along with the law, violations of rights can be prevented by
addressing people's moral worlds, hearts and consciences.
Keywords
Ethics, Business Ethics, Companies, Private Military Companies, Security.
