İSLÂM HUKUKUNDA SOSYAL TERBİYE VE KONTROL KURUMU OLARAK HİSBE MÜESSESESİ
(Sociıal Upbringing in Islamic Law and Hisbe as a Control Establishment
)
|
Yazar
|
:
Ahmet DURAN
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
19
|
|
Sayı |
:
64
|
|
Sayfa |
:
9-40
|
| Dergiye Geliş Tarihi |
:
17.07.2015
|
| Yayımlanma Tarihi |
:
2015
|
Özet
Hisbe, kamu hizmetlerinin denetlenmesi ve yeni kamu hizmetlerinin ihdası manasına gelir. Hisbe teşkilâtı kısmen yargı ile ilgili, kısmen de kamu hizmetleri ile alakalı bir müessesedir.
Hisbe müessesesinin ana fikri, Kur’an’ın birçok âyetlerinde belirtilen “emr-i bi’l-ma’rûf ve nehy-i ‘ani’l-münker”dir; yani doğruyu emretmek ve kötülükten sakındırmaktır.Günümüzde zabıta kuvvetine, hatta icra memuruna benzer bir fonksiyonu vardır.Çarşı-pazarların, eğlence yerlerinin, cami, okul, medrese ve benzeri yerlerin kontrolü gibi görevleri vardır. Meselâ gramajı eksik ekmek üretilmesinin önlenmesi, pis kokulu etin imha edilmesi, hijyen kaidelerine uygun olmayan hamamların kapatılması gibi konular bu müessesenin görevlerinden bir kısmını oluşturur.
Öte yandan hisbe, İslâmî cihadın bir nev’idir. Bu bakımdan İslâm’ın zuhuruyla birlikte vardı. Rasûlullah, İslâm’a davet edip insanlığı hidayete çağırırken, bu haliyle o, ilk muhtesip olmanın örnekliğini ümmetine göstermiş oldu.
Hisbe Teşkilâtı, İslam hukukunun çok modern ve bugünkü kamu hizmetlerinin murakabesiyle ilgili bir müessesesini andırmaktadır.
İşte bu araştırmamızda genel anlamda hisbe konusunu ele alacağız.
Anahtar Kelimeler
Hisbe, İhtisâp, emri bi’l-ma’rûf, nehy-i ani’l-münker.
Abstract
Undoubtedly,''Hisbe'',''i'la-i Kelimetullah'':it is a type of Islamic jehad to aggrandize
God's name. Muslims have recognized it since dawn of Islam and have begun to invite to
all that is good and forbid evil. The Prophet guided the humanity to Islam, in this state, it was not anything else to be the first muhtasib in Islam.
Fuqahâ have made different definitions for hisbe. The main idea of all of definitions
made is inviting to all goodness, and forbidding evil. In this research, we will firstly examine the theoretical perspectives of hisbe, after that, we will touch briefly the practice of ihtisab in Islamic history.
Keywords
Hisbe, Ihtisab, Inviting to all that is good and forbidding evil, Social upbringing
