YENİ PLATONCULUĞUN FÂRÂBÎ’NİN AŞK ANLAYIŞINA ETKİLERİ
(
)
|
Yazar
|
:
Fatma Zehra PATTABANOĞLU
-
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
20
|
|
Sayı |
:
65
|
|
Sayfa |
:
211-239
|
| Dergiye Geliş Tarihi |
:
12.01.2016
|
| Yayımlanma Tarihi |
:
25.02.2016
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Fatma Zehra PATTABANOĞLU -, (20). YENİ PLATONCULUĞUN FÂRÂBÎ’NİN AŞK ANLAYIŞINA ETKİLERİ. Ekev Akademi Dergisi, 65, p. 211-239. Doi: 10.17753/Ekev577.
|
Özet
Yeni Platonculuk Platon’a yeniden dönüş olarak görülse de aslında kendisinden önceki
filozofların düşüncelerini sentezleyerek, vahyi felsefî dille yorumlamak bakımından
gerek Hristiyan felsefesi gerek İslâm felsefesi için bir çıkış noktası olmuştur. Bu önemli
işlevle birlikte, Tanrı-âlem ilişkisi, ruhun ölümsüz ve tinsel bir varlık olması, mutluluk ve
kurtuluş gibi konularda da Yeni Platonculuğun İslâm düşünürleri üzerindeki etkisi açıktır.
Nitekim bu akımın kurucusu sayılan Plotinus’un sudûr teorisinde varlığın ve bilginin kaynağı
olarak aşka bakışı, İslâm düşüncesinde aşk felsefesinin gelişmesine neden olmuştur.
Aslında her şeyin Tanrı’dan çıkıp tekrar ona dönmesiyle alakalı bir konu olan aşk, sudûr
teorisinde alttakinin üstteki ile kurduğu bağlantı olarak görülmüştür. İslâm felsefesinde
ilk defa Fârâbî tarafından sistemli bir şekilde dile getirilen aşk mevzusu, Plotinus’un
anlayışıyla büyük benzerliklere sahiptir. Ancak Fârâbî’nin aşka bakışını orijinal kılan konular da bulunmaktadır. İşte bu makalede Yeni Platonculuk’la -Plotinus’un düşüncesine
dayanan- Fârâbî’nin aşk anlayışı arasındaki etkileşimler ve farklılıkları değerlendirmek
amaç edinilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Plotinus, Yeni Platonculuk, Sudûr, Fârâbî, Aşk.
Abstract
Although Neo-Platonism is understood as going back to Plato, it’s been a starting point for both Christian philosophy and Islamic philosophy in terms of interpreting the revelation with a philosophic language by synthesizing the thoughts of philosophers before him. With this important function the effects of Neo-Platonism’s effect on Islamic philosophers about God-universe relationship, soul’s state as an immortal and spiritual existence, happiness and salvation are also obvious. Nevertheless, Plotinus’ view of love as the source of existence and intelligence caused the development of love philosophy in Islamic thought. In fact, as a subject, which concerns that everything comes from the God and goes back to the God, love has been seen as the relation that is built by the one in the bottom with the one at the very top. The subject of love that had been systematically mentioned by Al-Farabi for the first time has an important resemblance with Plotinus’ understanding. However, there are also subjects that make Al-Farabi’s view of love original. In this article it’s aimed to evaluate the interactions and differences between Neo-Platonism’s and Al-Farabi’s understandings of love, which is based on Plotinus’ thoughts.
Keywords
Plotinus, Neo-Platonism, Sudur, Al-Farabi, Love.
