TEOSOFİ KAVRAMI VE TEOSOFİ DÜŞÜNCESİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
(Concept of Theosophy and Historical Process of Theosophical Thought
)
|
Yazar
|
:
Ali GÜL
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
21
|
|
Sayı |
:
70
|
|
Sayfa |
:
1-20
|
Özet
Bu makalede Batı ezoterik geleneği içerisinde kendisine önemli bir yer bulan “teosofi”
kavramı ve bu kavram adı altında oluşan öğretinin tarihi süreci ele alınacaktır.
Günümüzde daha çok Helena Petrovna Blavatsky liderliğinde ortaya çıkan bir modern
okültist hareket olan Teosofi Cemiyeti ile özdeşleşen teosofi kavramının, gelenekte daha
farklı bir konuma sahip olduğu belirtilmelidir. Etimolojik olarak “ilahi bilgi/bilgelik”
anlamına gelen teosofi kavramı, Tanrı’nın tecrübî, aşkın, gizli, doğrudan bilgisine işaret
eder. Bu anlamda teosofi düşüncesi kökleri antik döneme kadar uzanan dini, mistik
ve felsefi karakteri olan bir anlayışı ifade eder. Teosofinin Batı geleneğinde Hermetizm,
gnostisizm, kabala, yeni-Platonculuk ve Hıristiyan mistisizmi ile ilişkisi vurgulanır. Bu
çalışmada teosofi kavramı Teosofi Cemiyeti’nden soyutlanarak gelenekteki anlamıyla ve
İslam düşüncesindeki iz düşümleriyle değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler
Teosofi, Teosofi Cemiyeti, Batı Ezoterik Geleneği, Mistisizm, Okültizm.
Abstract
In this article will be approached that the concept of “theosophy” which finds itself
a significant place in Western esoteric tradition and will be discussed that the teaching
which has occured under the concept of theosophy and its historical process. Nowadays
the concept of theosophy identify with the Theosophical Society which is an occultist
movement led by Helena Petrovna Blavatsky. But it should be noted that the concept of theosophy had an different location in tradition. Etymologically, theosophy means “divine
knowledge/wisdom”; with this meaning it indicates the experiential, transcendent, secret
and direct knowledge of god. In this sense the notion of theosophy dating back to ancient
times which expresses a sense of religious, mystical and philosophical character. And
in Western tradition the relation which theosophy has with Hermetism, gnosticism,
kabbalah, neo-Platonism and Christian mysticism is emphasized. In this study the concept
of theosophy by isolated from Theosophical Society will be evaluated with its traditional
meaning and with its projections in Islamic thought.
Keywords
Theosophy, Theosophical Society, Western Esoteric Tradition, Mysticism, Occultism.
